een druppel

Het duurt heel even voordat er open wordt gedaan, nadat ik op de bel druk. In de deuropening verschijnt een kleine man, die er -mede door zijn iets gebogen houding en net te grote broek met vlekken- bijna aandoenlijk uitziet. Onder een in de war zittende, grijze haardos, staren twee donkere ogen ons enigszins argwanend aan. 'Dag meneer D. Wij zijn van de Larikslaan2...'. Ik noem onze namen en zeg wat we komen doen; kennismaken in verband met een aanvraag voor een vrijwilliger, het maatjesproject dementie. Overigens zeg ik dat laatste er niet altijd bij, omdat dat nog wel eens slecht kan vallen. Zijn verzoek kregen we binnen via onze consulent dementie, en later via een opgestuurd aanvraagformulier, door hemzelf ingevuld. 

De donkere ogen worden iets lichter en hij schudt ons de handen. 'O ja, ja sorry hoor, ik wist het wel. Het lukt me de laatste tijd alleen niet meer zo goed, naja, ik wist het hoor. Ik was alleen nog even naar de bakker geweest en kwam er daar achter - komt u binnen, komt u binnen, u komt voor de tuin hè? Ja, daar moeten we echt even kijken hoor. Het is een puinhoop. Alleen, weet u, het lukt me gewoon niet meer. En ik kwam er dus daar achter dat ik mijn portemonnee was vergeten, en moest dus weer helemaal terug fietsen, en ben dus net thuis... komt u verder, wilt u koffie, thee, water...waar wilt u zitten...?' 

F., coördinator van de vrijwilligers, en ik, vrijwilliger coördinator van het maatjesproject, zijn dit keer samen op intake. De aanvraag was zo specifiek, én meneer was dusdanig vasthoudend tot aan bijna dwingend, dat dát ons wel een goed idee leek. 
Meneer D. drentelt intussen van de voor- naar de achterkamer, naar de keuken en lijkt op zoek naar iets. Even later overhandigt hij mij een papier. Het blijkt een aanvraagformulier, nogmaals ingevuld; hij was er niet zeker van of we het al hadden.

Hoe bijzonder blijft het om zo maar iemands leven binnen te stappen. Een leven, een gezin, dat door een diagnose als dementie, volledig op z'n kop staat. Als snel blijkt ook dat er veel meer aan de hand is. Ik vind de ogen van F. en in die ene seconde realiseren we ons dat onze beslissing samen te gaan, de juiste was. Zo had mevrouw D. telefonisch al laten weten zich er niet mee te willen bemoeien; de aanvraag voor een maatje was 'zijn pakkie-an'. De spanning was dan ook goed te voelen toen ik na een minuut of tien iemand op de trap hoorde en even later met gebogen hoofd, een snelle blik onze kant op, via keuken naar buiten zag glippen. Ik hoopte een moment dat haar nieuwsgierigheid het toch had gewonnen. 

Meneer D. ging intussen al pratend op zoek naar onderzetters waar hij de koffie en het water op kon zetten. Eerst de onderzetters, dan de rest...één ding te gelijk. 'Ja, sorry hoor. Het gaat allemaal niet zo goed meer de laatste tijd. Weet u hoe dat is? Als het niet meer gaat? Vroeger ging het namelijk allemaal nog wel. Weet u hoe dat voelt? Als je naar de tandarts fietst en je aan een wildvreemde moet vragen waar je bent, omdat je verdwaald bent? En ik kon het altijd gewoon vinden hoor, deed het altijd alleen...' 
Hij stopt even, koffie in de hand, bromt wat, terwijl hij met een boze blik lijkt te zoeken naar waar hij de onderzetters had gelaten. Mevrouw D. komt weer binnen en ik sta om haar de hand te schudden. F. doet hetzelfde, waarna ze gelukkig gaat zitten in een stoel, schuin achter haar man. Aan de muur hangt een foto van iets bekends uit de regio; onmiskenbaar zelf gemaakt. Op mijn vraag of de foto 'eigen werk' is, straalt ze; het was haar hobby. De foto is al oud, verkleurd, ze heeft er nu geen tijd meer voor helaas... er valt een stilte. We raken verder in gesprek met beiden, waarin steeds duidelijker wordt dat meneer een andere verwachting heeft van ons maatjesproject dan het daadwerkelijk inhoud. Verdrietig en bozig laat hij ons zijn tuin zien. Hij kan het echt niet meer, zegt hij. 'Er moet echt een sterk iemand komen om die tegels op te tillen, dat onkruid daaronder daar ja, dat moet weg...' 

Eenmaal weer binnen en zoveel mogelijk inzoomend op wat goed gaat, plezier geeft en vooral ook erkenning gevend aan het verdriet van beiden, verdwijnt voorzichtig zijn boosheid en haar houding 'ik bemoei me er niet mee'. Als de zorgboerderij ter sprake komt, waar hij inmiddels drie dagen in de week naar toe gaat, komen de verhalen los over de dingen die hij doet, de dieren die hij helpt verzorgen. Ze kijken elkaar aan en zijn vrouw zegt met een kleine glimlach: 'laat die foto even zien dan.' Ik zie een twinkeling in zijn ogen als hij opstaat. De foto, die hij rap boven water tovert, verklaart alles, en ook zij lacht breed als hij hem trots aan ons laat zien; hij, voor een hek, met zijn hand op de kop van een van de lama's. 

Voor we afscheid nemen, herhalen zowel F. als ik voor de zekerheid nog een keer wat we hebben afgesproken. Fijn om het zo samen te doen! We realiseren ons echter ook dat wat wij doen, een maatje zoeken voor een uurtje of twee per week, soms een wereld van verschil kan maken, voor zowel de hulpvrager als de mantelzorger. Echter soms, zoals nu, is het helaas ook niet meer dan die druppel op een gloeiende plaat; we lossen namelijk zijn probleem niet op. En dus gaan zij zelf in hun eigen netwerk, buren, familie, kerk, op zoek naar hulp bij het groot onderhoud van de tuin. Als dat geregeld is, zetten wij de vraag uit voor een vrijwilliger met groene vingers, om zo af en toe 'samen iets in de tuin te doen'. 'Want', zo zegt hij bijna strijdbaar: 'ja, sorry hoor, jullie moeten echt niet denken dat ik op zoek ben naar iemand die pannenkoeken met me gaat bakken...'