Het begin...

't Begin was zo stil
is hoe het begon

 een wereld zo kil

zo zonder zon

Waar dan te zoeken

benieuwd wat ik vind
soms in de boeken

waai met de wind

Hoe moet ik zijn

wat kan ik zien

onscherpe lijn

daarachter misschien

Andere kansen
nieuwere dagen
ogen die glanzen
toch genoeg vragen

Antwoorden hier

inzichten daar
deur op een kier

mogelijk waar

't Zijn van die dingen
't is weer die tijd
wel of niet springen
misschien nog niet rijp

Knopen en hopen

lessen en leren

deur staat toch open

andere sferen

Kop is eraf

zijn weer op weg
zeker geen straf
is wat ik je zeg

Woorden die komen

en ook weer gaan

nog zoveel te dromen

onderwijl blijf ik staan

Op weg naar wie weet
het pad nog wat vaag
wellicht heb ik beet
blijft altijd die vraag...

De laatste...

We zijn er nog even geweest, net voor de kerstdagen, bij het graf van mijn moeder en mijn broertje. Op de een of andere manier hoort het er bij in deze donkere dagen. Het is een soort van ritueel. Geeft betekenis aan een bepaald moment in mijn leven. Gewoon een tijdje daar zijn, beetje schoonmaken, bloemetje neerzetten. En ja, natuurlijk hoor ik haar in mijn hoofd dan, dat het niet nodig is en zo, en dat het wel goed is zo. Zelfs mijn lief hoorde haar deze keer...

Als ik om me heen kijk, lijkt het ook wel alsof steeds meer mensen in de weer zijn met oude en nieuwe rituelen. Misschien gebruik je ze zelf ook wel. Brand je regelmatig een kaarsje, draag je gelukssokken op een bepaalde dag, heb je van die kleine, dagelijkse rituelen, die de dag net een beetje mooier kleuren. En nee, ik ga hier geen pleidooi houden voor rituelen. Over de zin of onzin ervan. Of ze wel of geen nut hebben. Dat mag ieder voor zich weten. Het is in de basis ook niets meer en minder dan iets wat je herhaaldelijk doet. Bij mij zorgt het in ieder geval vaak voor een rustpuntje, troost soms, of haal ik er kracht uit. Het maakt in ieder geval dat ik meer bewust met dankbaarheid en zingeving bezig ben en dat voelt goed, zeker in deze donkere dagen.

Donker is het ook nog steeds, al gaan we langzaam weer richting meer licht en ligt de kortste dag intussen alweer een tijdje achter ons. Gelukkig doen kleine betoverende lichtjes op gevels, bomen, vensterbanken en voordeuren onveranderlijk hun best de donkerte te weerstaan. En zo zwaaien we over een aantal uren 2019 uit, tik ik misschien wel de laatste paar woorden van dit jaar en verwelkomen 2020, we zijn er bijna...

En ik kan nog heel veel zeggen, over wat er wel of niet gelukt is dit jaar. Wat ik wil loslaten of misschien toch weer meeneem het nieuwe jaar in, wat overigens - als ik alle voorspellingen mag geloven- een transformerend jaar wordt. We gaan het zien. Ik verheug me er hoe dan ook op. 

Wat ik nog wel wil zeggen, is dat ik dankbaar terugkijk op 2019. Een jaar met weer de nodige lessen, gemis, verdriet, hobbels, uitdagingen, keuzes, beslissingen. Sommige goed, een paar zelfs geweldig en enkele ook gewoon helemaal niet. Maar het waren wel mijn eigen beslissingen. Er waren mooie momenten, geweldige ontmoetingen, heerlijke wandelingen; het blijft zo fascinerend en gaaf zowel letterlijk als figuurlijk een stukje met mensen mee te mogen lopen en visa versa. En eyeopeners waren er uiteraard ook en veel gezelligheid, liefde en bovenal leren en ervaren hoe het is als je dicht bij jezelf blijft. Echt, het opent verrassende deuren, vooral als je je belemmeringen loslaat. 

En dat 'loslaten' brengt me bij het inspirerende gedicht van Nelson Mandela, wat eigenlijk alles zegt. Misschien wel meer dat ik kan zeggen of zingen, want dat kunnen anderen veel beter, over dat voor alles een tijd is... en zo...

* liedje * (klik hier)
Ik wens jullie allemaal een hele fijne jaarwisseling!

Blijven oefenen

Voorbij gevlogen zijn ze, die eerste weken van december. Nog een paar keer flink zuchten en we zitten in 2020... 

En alle clichés zijn gewoon waar volgens mij. Dat de tijd zo snel gaat, voorbij vliegt, als zand tussen je vingers doorglipt, je voor je het weet...lalala. Ik hoor ook veel vaker dat we tijd te kort hebben dan dat we tijd over hebben. Het lijkt wel of we steeds minder tijd hebben om tijd te maken voor elkaar. Maar laat ik het vooral bij mezelf houden. Ik merk namelijk al een tijdje dat ik me afvraag hoe het komt dat het zo lastig lijkt om gewoon een beetje tijd voor elkaar te maken? Vinden we het niet belangrijk genoeg misschien? We hebben het nu eenmaal allemaal bij tijd en wijle druk met van alles en nog wat, het gewone leven, de dingen van dat leven waar je soms links en rechts mee om de oren wordt geslagen. En ja, het is waar, het kost soms al moeite genoeg om dan tijd te vinden om op jezelf te letten, toch? Of heb ik daar alleen last van? En dan kan hè, dan kan...

Tja, en zo aan het eind van ook dit jaar, in de maand waarin de lichtjes, de gezelligheid, het gevoel van samen erbij hoort voor velen, blik ik zo nu en dan ook heel eventjes terug. Heel even maar hoor... Er gebeurt namelijk toch wel het een en ander in zo'n jaar. Heb wel weer één of twee lesje gehad zo hier een daar. En zo heel af en toe stapt er ook nog wel eens iemand fijntjes op zo'n oude 'trigger' en zo. Word ik me fijntjes bewust van dingen die nu eenmaal bij mij horen, bij mijn leven, waar ik -gebied mij ook eerlijkheidshalve om te zeggen- lang niet altijd blij mee ben. Gelukkig kan ik naar het meeste intussen goed kijken. Ben er zelfs dankbaar voor; het heeft me tenslotte gebracht tot waar ik nu ben. En zo af en toe ben ik daar best blij mee. Wat zeg ik, lukt me eigenlijk steeds beter om ook dat toe te geven.

En toch hè, heel soms, is er dan op een dag toch weer zo'n klein moment dat mijn donkere kant de hoek om komt zeilen. Ontplof ik bijna omdat iets zo onrechtvaardig en respectloos voelt (oude trigger). Of eigenlijk word ik er alleen maar heel verdrietig van als ik heel eerlijk ben. Gelukkig duurt het maar even en al snel bedenk ik me dan - ook zo'n op waarheid gebaseerd cliché - dat ik op dit soort gebeurtenissen veelal toch geen invloed heb. Dus kan ik het maar beter zo laten. Ademhalen, genieten van de arm om me heen van mijn lief, die zegt dat hij het snapt en er zelf ook last van heeft. En kijken we samen naar wat wij de volgende keer eventueel anders kunnen doen, zodat het ons in ieder geval niet meer zo raakt.

Ach ja, al doende... en al lukt het misschien niet helemaal meer in dit jaar, dan hebben we binnenkort hopelijk weer 365 dagen om te (blijven) oefenen. Toch een fantastisch vooruitzicht?

In de stilte...

 

Eeuwigheidszondag. 
Heel eerlijk? Ik had er tot de dag van vandaag nog nooit van gehoord. Niet dat dát maatgevend is, want ik mag dan misschien opgevoed zijn vanuit een Nederlands hervormd-principe, een echte kerkganger ben ik nooit geweest. Ik heb dan ook geloof ik niet zo heel veel met de kerkse rituelen. En als deze zondag dan ook iets meer dan een halve eeuw geleden al bestond, heb ik het in ieder geval niet bewust meegekregen. 

Misschien toch een beetje jammer, bedacht ik me vanochtend, nadat ik me met mijn eerste kop koffie op de bank nestelde en in alle stilte keek naar het programma 'De Verwondering' met Annemieke Schrijver. Het programma waarin "zij haar gasten meeneemt de stilte van de zondag in, om met hen, weg van de waan van de dag, toevlucht te zoeken bij inspirerende woorden en met hen te praten over hun inspiratie en alledaagse spiritualiteit". Gast deze keer is Hans Stolp, pastor en specialist op het gebied van het esoterisch christendom.

Hij praat onder andere over hoe wij kunnen omgaan met sterven en dood; verloor zelf december vorig jaar zijn geliefde Harm. Iets maakt dat ik geïntrigeerd blijf luisteren (het lijkt wel een thema de afgelopen weken...) en hier en daar flarden opschrijf in mijn kleine notebook dat naast me op de bank ligt. Zo maakt hij de mooie vergelijking dat je sterven kunt vergelijken met het varen van een schip voorbij de horizon; vanaf het strand zie je hem meer, maar hij is er nog wel. Hij spreekt over verbinding, energie, transformatie en stilte. Wat me raakt is wat hij vertelt over verbinding maken met de geestelijke wereld. Want, net zoals wij nog steeds van onze gestorvenen houden, houden zij ook nog steeds van ons én willen ook zij contact, de liefde verdwijnt namelijk niet! En zo beschrijft hij heel mooi wat je kunt doen om die verbinding te maken, en dat dat helemaal niet zo moeilijk is als we soms denken. 

'Voor je gaat slapen, oefen in dankbaarheid. Kijk voorbij je eigen pijn naar de geschenken die hebt gekregen van je gestorven dierbaren.' Aan het eind van iedere dag draagt hij zelf ook zijn dankbaarheid op aan zijn gestorven geliefde en put daar troost uit. 'En dan kan het ook zomaar gebeuren dat je geliefde op wonderlijke wijze dichterbij komt... let daarna maar eens op je dromen.' zie ik hem met stralende ogen zeggen. Ik glimlach en zie dat ook Annemieke direct snapt wat hij bedoelt...

'Alles wat er moet zijn, ligt in de stilte besloten.' En misschien heeft hij wel gelijk, bedenk ik me na deze prachtige uitzending. In de stilte van deze zondag, eeuwigheidszondag, waarop wij - om met de mooie afsluitende woorden van Annemieke te spreken - 'mogen zorgen voor onze gestorvenen'... al kan dat wat mij betreft ook in de stilte van iedere dag!

De eerste keer...

Het was druk toen we het zaaltje binnen liepen. Mensen worden welkom geheten, handen worden geschud, zo ook die van ons. Er wordt verrast gereageerd als we vertellen dat we uit Leusden komen. 'Wat leuk zeg! Als jullie koffie of iets anders te drinken willen... om het hoekje... pak gerust.' Even later staren Anne en ik, koffie en een koekje in de hand, de ruimte in, op zoek naar een plekje en bekenden. Ik zie ze niet. 

De voorste paar rijen zijn gevuld met ouderen; het grijs is goed vertegenwoordigd. 'Zullen we hier gaan zitten?', vraagt Anne. Ze wijst naar een tafel en wat stoelen op de achterste rij. Ik knik, altijd fijn, die laatste rij met niemand achter je. Dat gevoel duurt maar kort. In een mum van tijd staan er achter ons ook weer nieuwe rijen stoelen met wat tafels, waar verrassend genoeg geen grijs meer te vinden is. Later blijken dit professionals en vrijwilligers te zijn, net als wij; voor ons is het de eerste keer bij een avond van het Alzheimercafé. 

Het thema is 'Verdriet is een werkwoord'. Gastspreker is Margriet van der Kooi, geestelijk verzorger en predikante. Anne, nog niet zo lang vrijwilliger bij Lariks, en ik, vanuit mijn rol als vrijwillig coördinator, hadden kort geleden besloten hier samen naar te toe te gaan. Niemand heeft immers gestudeerd voor verdriet of rouwen om het verlies van een geliefde, je baan, je gezondheid. En toch krijgen we er allemaal mee te maken, ook als vrijwilliger van het maatjesproject voor mensen met geheugenproblemen. 

'Soms hoor je mensen zeggen dat rouwen een weg is die je moet afleggen. Al lijkt het vaak meer op een doolhof of een wenteltrap waarop je steeds in hetzelfde kringetje ronddraait, steeds weer langs dezelfde pijnlijke plek komt. Belangrijk is dan dat je goede 'reisgenoten' hebt, die in plaats van te oordelen dat het nu wel weer eens tijd is om verder te gaan met je leven, vragen: 'Vertel eens...'. Die voor je bidden, of je nu wel of niet geloofd. Verdriet is een onbekend land en het verhaal mag verteld worden.' Gebiologeerd luisteren we naar wat Margriet vertelt. Af en toe moeten we ook glimlachen omdat de avond lang niet zo interactief verloopt als ze bedacht of misschien wel gehoopt had. Woorden als 'smartelijk' en 'goedheid' vullen de ruimte. Tja, ze houdt zich nu eenmaal vast aan de Grote Verhalen uit de christelijke traditie die al eeuwenlang richting wijzen, al geven ze zeker geen genoeg antwoord op alle vragen die er zijn over verdriet.

Na de pauze -met een drankje en een kaasstengel- gaat ze verder met een mooi verhaal over engelen en geloof, hoop en liefde van Charles Péguy; een prachtige metafoor. 'Het beeld van de Hoop die als klein meisje tussen haar twee grote zussen Liefde en Geloof loopt met hun ruisende rokken. Het lijkt wel alsof zij zich laat voorttrekken. Maar als je goed kijkt, zie je dat het andersom is; zij is het die de grote zussen vooruit helpt. Zij, het kleine meisje Hoop. Ze ritselt in het uniform van een jonge verpleegkundige die op een wintermorgen een klein boeketje blauwe krokusjes meebracht voor een patiënte voor wie ze zorgde. Misschien zag je wel dat ze geweest was in de ogen van je moeder in haar laatste levensdagen of rook je haar toen je de keuken van je vriendin binnenkwam en zag dat ze na maanden apathie na het verlies van haar vader, weer pannenkoeken bakte met haar gezin, de vrolijke gezichten van de kinderen.' De zaal is muisstil...

En ineens klinkt door de ruimte een stem van een oude dame op de eerste rij. 'Ik heb haar gezien Margriet, die engel, het kleine meisje Hoop.' Ze begint te vertellen over haar man die al jaren dement is en in een verpleegtehuis ver uit de buurt woont. Ze woont zelf naast een verpleegtehuis hier in het dorp en zou zo graag willen dat hij daar kwam wonen. Maar ja, ze kreeg het gewoon niet geregeld, ze wist niet hoe. Tot ze een paar maanden geleden naar het Wmo-loket ging en een onbekende dame zo maar met haar een praatje maakte. 'Of ik al een casemanager had?', vroeg ze. 'Want ze kunnen niet alles oplossen, maar wel veel voor u regelen en ik denk dat dát belangrijk voor u is... En inmiddels woont hij weer naast me, weet u, en ben ik vorige week teruggegaan naar dat Wmo-loket, om haar te bedanken, mijn engel, mijn eigen kleine meisje Hoop... en ik ben niet eens gelovig.'

Ontroerd kijken Anne en ik kijken elkaar aan en we weten het zeker. Dit was de eerste maar zeker niet laatste keer!

Er was eens...

Lang geleden
Het was best fris, herfst ook, met een temperatuur tussen de 7,2 °C en 12,8 °C, gemiddeld 9,5 °C. Eigenlijk net een beetje als vandaag. Hoewel, toen hadden ze 32,2 mm neerslag en wij hadden vannacht de eerste nachtvorst. Er was 0,8 uur zonneschijn (8%). De gemiddelde windsnelheid was 4 Bft (matige wind) en kwam overheersend uit het zuid-westen.

Populaire meisjes voornamen waren: Maria, Johanna, Anna, Cornelia, Hendrika (grappig, want als kind wilde ik altijd graag zo heten), Wilhelmina, Elisabeth, Catharina, Adriana, Jacoba, Petronella, Geertruida, Margaretha, Aaltje en Helena, de naam die jij 37 jaar later aan mij zou geven...

Koningin Wilhelmina was vorstin van Nederland en het kabinet Ruys de Beerenbrouck was beëdigd met als eerste minister jonkheer mr. Ch.J.M. Ruys de Beerenbrouck (RKSP).
De Oscars werden voor de eerste keer uitgereikt en in het Groninger Oldambt kwam een einde aan de staking van landarbeiders; met 5000 deelnemers de grootste staking in de agrarische sector toen. Negentig jaar later is het aantal deelnemers verdubbeld en neemt de boer de tractor mee. 
Nederland telde zo'n 7,7 miljoen inwoners en op dit moment zijn we met z'n 17.389645-en... als ik uitgetikt ben waarschijnlijk met nog een aantal meer, waarvan ik er eentje ben en jij al even niet meer...

Dinsdag 29 oktober 1929, mijn moeders geboortedag. Blanco, onwetend nog van alle details. Ik wist ze overigens ook niet, maar kon dus niet nalaten in de lach te schieten bij het lezen van de populaire meisjesnamen in die tijd.

Vandaag
Zoveel details schieten in gedachten voorbij. Onbenulligheden misschien wel, die er soms niet (meer allemaal) toe doen, maar regelmatig nog zo van waarde zijn. Details van haar, mijn lieve moeder, waarvan ik de meesten gelukkig nog helder op mijn netvlies heb. Anderen daarentegen vervagen en vandaag de dag moet ik zelfs af en toe iets dieper graven naar het juist plaatje. 

Bijna dagelijks denk ik nog aan haar. Wekelijks komt ze nog zeker hier en daar ter sprake. En, zo af en toe, op een mooie herfstdag als vandaag, probeer ik me wel eens voor te stellen hoe ze eruit zou hebben gezien als charmante, kranige oude dame van negentig jaar...

Gek hè, of toch normaal...

Weet je, soms weet ik simpelweg niet wat ik moet schrijven, of waar ik moet beginnen. Hoe ik, alles wat ik zoal meemaak - en dat is best nog wel een beetje - moet ordenen tot een enigszins logisch verhaal. Dat het ook nog een beetje te lezen is en zo. En zo vliegt er dus gewoon bijna een maand voorbij. Ach, misschien was ik wel gewoon te druk van alles en nog wat, zoals zo vaak. Want, eerlijk is eerlijk, er waren zo hier en daar nogal wat energieslurpers de afgelopen weken. Maar, gelukkig ook heel veel mooie dingen gezien en meegemaakt. Maakt wel, alles bij elkaar optellende, dat ik het heerlijk vind dit weekend even in de niets-doen-stand te staan. Ook wel even een soort van verstandig, want helemaal fit ben ik niet, maar dat terzijde.

Op tafel flikkert zachtjes een kaarsje en door kamer klinkt de geweldige blues van Beth Hart en Joe Bonamassa. Ik neem een slokje rode port en bedenk me dat er van die dagen zijn, zoals vandaag, en beelden die bij die dagen horen, die ik waarschijnlijk nooit meer vergeet. Maar, op het moment dat die gedachte mijn denken doorkruist, bedenk ik me dan ook weer dat je daar natuurlijk nooit zekerheid over hebt. Ik niet, niemand niet. En gelukkig maar, toch? Gelukkig weten we nu niet wat we over een jaar nog weten. Gek eigenlijk, of misschien toch wel heel normaal...

En dus schrijf ik vandaag, als deze dag bijna ten einde is, gewoon wat mijn vingers tikken. Zonder enig doel, zonder thema, zonder onderliggende boodschap, zonder voorbedachte rade, zonder iets... Terwijl ik eigenlijk best een mooi gedicht had willen schrijven. Je weet wel, zo eentje die beweegt als op de golven. Meegaat met de flow, een ritme niet te missen, met mooie woorden, die een ieder raakt, juist omdat een iedere ze herkent, op zo'n dag als vandaag... 

En een andere keer zal ik weer schrijven over hoe mooi en fijn het was in Denemarken. Over de stilte, het meertje, de zonsopkomst en over die ene picknicktafel en het te kneuterige huisje. Ook zal ik dan waarschijnlijk weer schrijven over die mooie mensen die ik de afgelopen periode heb ontmoet en de gave dingen die ik leer van mensen die misschien wel een beetje gek zijn. Ach ja, wat is gek, wat is normaal? Best boeiend hoor als je je daarin gaat verdiepen en over na gaat denken. Bezig zijn met de dingen in het leven waar het echt om gaat. Gewoon je camerastandpunt een beetje verder uitzoomen dan je gewend bent (bron: Danielle Braun) dan kijk je met nieuwe ogen naar jezelf en je omgeving. Als je dat steeds opnieuw doet en jezelf leert je oordeel uit te stellen, wordt gek opeens normaal en normaal gek... En weet je, dan hoef je ook niet meer alles zo nodig te begrijpen, zoals ik altijd zo graag wil. Terwijl ik weet dat ik het toch niet kan, gek hè, of misschien toch ook wel heel normaal.

Net zo gek als normaal dat juist vandaag als ik de straat uit rijd, er voor het eerst een eekhoorntje voor mijn auto schiet, het nummer With a little help from my friends van Joe Cocker op de radio speelt en ik een roodborstje in de heg zie zitten als ik thuiskom...

Gewoon dan maar even toch dat liedje; wat hebben er op staan te swingen in 2007, het laatste concert waar we samen zijn geweest. Ik zie nog zo haar mager geworden handen het ritme mee tikken vorig jaar als ik dit nummer (klik hier) opzette omdat de dag haar even zwaar viel, ze verdrietig was, of me boos aankeek als ik moest bekennen dat ik haar echt niet verstond, en dat ook ik daarvan baalde en zo goed snapte dat het voor haar nog zoveel moeilijker was... om daarna het refrein feilloos mee te bleren, op haar manier, met die onmiskenbare twinkel in haar ogen, alsof ze zeggen wilde: 'Ja maar die ken ik nog wel'...

Gek hè, of misschien gewoon wel heel normaal, hoe je ineens iemand zo kunt missen en dat ook een jaar zo ongelooflijk snel voorbij kan gaat...